Güneş kremi, modern cilt bakımının vazgeçilmez ürünlerinden biridir. Her dermatolog, günlük rutinde en az bir kez güneş kremi kullanımını önerir. Buna rağmen birçok kişi, “Her gün güneş kremi sürüyorum ama yine de cildimde lekeler çıkıyor” şikâyetinde bulunur. Aslında bu durum oldukça yaygın ve arkasında hem uygulama alışkanlıkları hem de bilimsel olarak kanıtlanmış çeşitli faktörler vardır.

Bu yazıda, neden güneş kremi kullanmanıza rağmen lekelenme yaşayabileceğinizi ve bu sorunun nasıl önlenebileceğini bilimsel araştırmalar ışığında inceleyeceğiz.

Yetersiz Miktarda Güneş Kremi Kullanımı

Çoğu insan güneş kremini olması gerekenden daha az miktarda uygular. Oysa ki ürünlerin kutusunda yazan SPF değeri, belirli bir miktarda uygulama baz alınarak ölçülür. Yüz ve boyun bölgesi için bu miktar yaklaşık 2 mg/cm², yani pratikte “iki parmak kuralı” ile ölçülebilecek kadar ürün anlamına gelir. Ancak araştırmalar, kullanıcıların genellikle bunun yarısından azını sürdüğünü, dolayısıyla SPF korumasının ciddi şekilde düştüğünü göstermektedir (Gabros et al., 2025; Johns Hopkins Medicine, 2023).

Yetersiz miktar kullanıldığında, cilt güneş ışınlarının bir kısmına karşı savunmasız kalır. Bu da UVA ve UVB ışınlarının melanin üretimini artırmasına, sonuç olarak da cilt lekelerinin oluşmasına yol açabilir.

Güneş Kreminin Yenilenmemesi

Güneş kremi tek seferde sürüldüğünde tüm gün boyunca aynı etkiyi göstermeye devam etmez. Terleme, yüzü ellerle sık sık temas ettirme, havluyla silinme veya suya girme gibi durumlar ürünün ciltten uzaklaşmasına neden olur. Bu durumda koruyuculuk ciddi biçimde azalır.

Bilimsel rehberlerde güneş kreminin en geç her 2 saatte bir, özellikle dışarıda uzun süre vakit geçirildiğinde yeniden uygulanması gerektiği belirtilmektedir (Gabros et al., 2025). Johns Hopkins Medicine (2023) da bu konuda benzer bir uyarıda bulunarak, tek seferlik uygulamanın çoğu zaman yeterli olmadığını vurgulamaktadır. Yenileme alışkanlığı olmayan bireylerde, cilt bariyerinin korunması eksik kalır ve lekelenme riski yükselir.

UVA’ya Karşı Yetersiz Koruma

Birçok kullanıcı, ürün seçiminde sadece SPF değerine bakar. Oysa SPF yalnızca UVB ışınlarına karşı korumayı ölçer. UVB, güneş yanıklarının başlıca sebebidir; fakat cilt lekelerinin ve yaşlanmanın asıl nedeni UVA ışınlarıdır. UVA, cildin daha derin katmanlarına nüfuz eder ve doğrudan melanositleri uyararak pigment üretimini tetikler (Wilson et al., 2012).

Bu nedenle yalnızca UVB koruması sağlayan bir ürün, lekelenmeye karşı etkisiz kalabilir. Lekelerin önlenmesi için broad-spectrum (geniş spektrumlu) güneş koruyucular kullanmak şarttır. Bu ürünler hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı bariyer oluşturarak pigment üretiminin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

Mavi Işık (HEV) Etkisi

Son yıllarda yapılan araştırmalar, yalnızca güneşin değil, ekranlardan yayılan mavi ışığın (HEV: yüksek enerjili görünür ışık) da ciltte pigmentasyona yol açabileceğini ortaya koymuştur. Campiche ve arkadaşlarının (2020) çalışması, mavi ışığa maruz bırakılan ciltte belirgin pigment artışı olduğunu göstermektedir.

He ve arkadaşları (2023), mavi ışığın melanosit biyolojisinde giderek daha fazla rol oynadığını, melanin sentezini tetiklediğini ve UVA ile sinerjik etki yarattığını belirtmektedir. Ayrıca Kumari ve arkadaşlarının (2023) bulguları, ekranlardan yayılan mavi ışığın uzun süreli maruziyette cilt lekelerini hızlandırabileceğini göstermektedir.

Bu nedenle, güneş kremi kullansanız bile eğer ürününüz HEV ışığa karşı koruyucu filtreler (örneğin demir oksitler) içermiyorsa, ekran karşısında uzun saatler geçirdiğinizde lekelenme devam edebilir.

Cilt Tipi ve Genetik Faktörler

Her bireyin cilt yapısı aynı değildir. Bazılarının cildi güneşe karşı daha dirençli iken, bazılarının melanositleri ışığa karşı daha duyarlıdır. Özellikle koyu fototiplere sahip bireylerde, hem UV hem de görünür ışık maruziyeti sonucunda hiperpigmentasyon daha hızlı gelişebilir (Wilson et al., 2012; He et al., 2023).

Genetik yatkınlık da bu noktada önemlidir. Ailesinde melazma, lentigo veya kronik lekelenme öyküsü olan bireylerde, düzenli güneş kremi kullanımı dahi tek başına yeterli olmayabilir. Bu kişilerde antioksidan içerikli serumlar, leke karşıtı tedaviler veya dermatolojik destek gerekebilir.

🌟 Sonuç: Güneş Kremi Tek Başına Yeterli mi?

Cevap: Hayır, her zaman değil. Güneş kremi, cilt sağlığını korumanın en temel adımıdır ancak doğru ürün seçimi, yeterli miktarda kullanım, düzenli yenileme ve ek koruyucular ile desteklenmediğinde tek başına lekelenmeyi önleyemez.

Gündelik yaşamda uygulanabilecek bazı pratik öneriler:

• Her sabah geniş spektrumlu (UVA + UVB) bir güneş kremi uygula.
• Yeterli miktarda ürün kullan (yüz + boyun için yaklaşık 2 parmak uzunluğu).
• Gün içinde mutlaka 2 saatte bir yeniden uygula.
• Ekran ışığının etkisini azaltmak için HEV korumalı güneş kremleri tercih et.
• Cilt tipine uygun ek ürünler (antioksidanlar, leke karşıtı serumlar) ile rutini destekle.

🌸 Madam Fi’nin tavsiyesi:

• Cildinizde nem kaybı varsa veya ekran başında çalışıyorsanız BB Lotion.
• Cildinizde renk eşitsizlikleri varsa veya elastikiyet kaybı varsa CCC Cream.

Kaynakça

• Campiche, R., Tarres, C., Sorg, O., & Saurat, J. H. (2020). Pigmentation effects of blue light irradiation on skin. International Journal of Cosmetic Science, 42(4), 399–406. https://doi.org/10.1111/ics.12637
• He, X., Wang, J., Li, Y., & Xu, Y. (2023). The emerging role of visible light in melanocyte biology. Journal of Clinical Medicine, 12(23), 7488. https://doi.org/10.3390/jcm12237488
• Johns Hopkins Medicine. (2023). Sun safety. Retrieved from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/sun-safety
• Kumari, J., Yadav, T., Singh, A., & Sinha, R. (2023). The impact of blue light and digital screens on the skin. Journal of Cosmetic Dermatology, 22(11), 3129–3136. https://doi.org/10.1111/jocd.15576
• Gabros S, Patel P, Zito PM. Sunscreens and Photoprotection. [Updated 2025 Mar 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537164/
• Wilson, B. D., Moon, S., & Armstrong, F. R. (2012). Comprehensive review of ultraviolet radiation and the skin. International Journal of Dermatology, 51(9), 1071–1078. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3460660/